Zbliża się dzień dziecka. To nie tylko dobry czas, aby obdarować Nasze pociechy rożnymi prezentami czy gadżetami ale również dobra okazja by zadbać o ich bezpieczeństwo w świecie. Warto porozmawiać z nimi a nawet wejść w ich świat i zagrać z Nimi w grę😉.
Jak wiemy, smartfony, elektroniczne gadżety to nieodłączny element życia młodego pokolenia. Jestem pewna, że świat cyfrowy odgrywa ważną rolę w życiu młodych ludzi. Służy im do zabawy, nauki oraz komunikowania się.
Stąd też ten artykuł. Przyjrzyjmy się bezpieczeństwu dzieci w sieci!
Nie od dziś Nasze małe szkraby (ps. dla Nas rodziców zawsze będą małe) łączą swój świat ze światem wirtualnym. Czas pandemii pokazał, że prowadzenie lekcji może odbywać się przy wykorzystaniu urządzeń podłączonych do Internetu. Jak wiadomo są wszystkiego plusy i minusy.
Dlaczego zjawisko bezpiecznego poruszania się w sieci jest tak ważne i jak wielka jest jego skala?
W przeprowadzonym w 2019 r badaniu NASK, gdzie wzięło udział 1173 uczniów z 55 szkół z całej Polski (szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum, technikum) wykazano, że:
„Nastolatki korzystają z sieci samodzielnie już od siódmego roku życia. Niemal wszyscy ankietowani zadeklarowali codzienne, kilkugodzinne korzystanie z sieci. Wynosi ono około 4 godzin i 12 minut (w poprzedniej edycji badania średnia wynosiła około 3 godzin i 40 minut). Wpływ na to ma przede wszystkim coraz częstsze korzystanie ze smartfonów”.
Oczywiście można przypuszczać, że pandemia jeszcze bardziej zwiększyła ilość godzin spędzanych w sieci Internet.
Co szczególnie zwróciło Moją uwagę w tym badaniu? Fakt, w jaki sposób młode osoby, rozumieją czym jest dla nich ochrona prywatności.
Z badań ankietowanych wynika, że rozumieją oni, iż „Ochrona prywatności jest często rozumiana jako zachowanie niezależności wobec innych użytkowników tego samego urządzenia (np. rodziców czy rodzeństwa), a nie wobec innych użytkowników Internetu”.
Co ciekawe, najpopularniejszą formą ochrony prywatności jest dla nich czyszczenie historii wyszukiwarki (54,2%) interesujące jest to, że jest to praktyka częściej stosowana przez młodszych uczniów.
Z wyników ankietowanych dowiadujemy się również, że:
- „Jedynie 11,1% badanych regularnie zmienia swoje hasło dostępowe do kont e-mailowych oraz portali społecznościowych”;
- „Ponad połowa, bo 56% respondentów, przyznała, że powinna mniej korzystać z telefonu komórkowego, a 42%, że ten czas jest na ogół dłuższy, niż planowali”.
Pełen raport z badania – Nastolatki 3.0. z 2019r. – https://www.gov.pl/web/niezagubdzieckawsieci/badania-i-raporty
Dzięki tego typu badaniom, można zauważyć jak mała jest świadomość młodych ludzi nt. prywatności w sieci, a raczej jak ją rozumieją. W jaki więc sposób można pomóc dziecku zrozumieć jak się poruszać w miarę bezpieczny sposób w tym cyfrowym świecie?
I co My rodzice możemy z tym zrobić?
Od razu powiem: Zabranianie korzystania z powszechnej i ogólnodostępnej technologii nie jest rozwiązaniem!
Przedstawię Moje spojrzenie na ten temat.
Myślę, że każdy przyzna, że i dla Nas dorosłych, wirtualny świat jest bardziej doceniany i często używany. Dzięki niemu sprawniej załatwiamy codzienne sprawy. Za jego pośrednictwem pozyskujemy informacje, uczestniczymy w kulturze i rozrywce, wyrażamy i kreujemy swoją tożsamość, nawiązujemy relacje, załatwiamy sprawy życia codziennego czy pracujemy
Więc nie tylko dzieci, ale i My żyjemy w tym wirtualnym świecie.
Zacznę od tego, że metody, dobre praktyki pracy bądź zabawy w wirtualnym świecie, które poniżej opisuję, to tylko część tego zagadnienia.
Moim zdaniem podstawowym i najważniejszym narzędziem edukującym i wychowawczym jest rozmowa. Daje ona możliwość poznania oczekiwań, niepokojów i zainteresowań dziecka, która będzie także okazją do wspólnego poznawania świata nowych technologii. Technika daje możliwości ale i pokazuje niebezpieczeństwa płynące z surfowania w necie.
Z moich obserwacji, w roli rodzica wiem, że to nie jest łatwe, ale ważne, aby rozmawiać z dziećmi o tym, co mogą zobaczyć w Internecie. Wiele dzieci nie przychodzi do rodziców, gdy widzą coś, czego być może nie powinny były ujrzeć. Nie przychodzą z obawy o to, że ich rodzice będą na nie źli i zabiorą im ich urządzenia lub zablokują dostęp do Internetu.
Myślę, że ważne jest Nasze podejście do nowych technologii. To My rodzice powinniśmy przekazać dzieciom informacje, że Internet to okno na świat. Starajmy się pokazać im że, Internet to ogromne narzędzie służące do wyszukiwania rzeczy, które nas interesują, oglądania ulubionej bajki np. w języku angielskim ale nauczmy przy tym dzieci bezpiecznie z niego korzystać.
Dlaczego uważam, że to jest tak ważne?
Aby znaleźć tak zwany złoty środek.
Nie dopuśćmy do sytuacji, gdzie dzieci pod nieobecność rodziców cały czas będą korzystały z internetu, ale też nie stosujmy zupełnego braku ograniczeń. Jak doskonale wiemy, dzieci potrafią bez żadnej kontroli spędzać całe godziny przed ekranami. W tym przypadku, owszem, dzieci wiedzą czym jest Internet, ale nie wiedzą jak z niego korzystać. Często niestety dzieci nie zdają sobie sprawy jakie portale społecznościowe stwarzają zagrożenia dla bezpieczeństwa ich danych oraz prywatności.
Jak zatem odpowiedzialnie korzystać z mediów społecznościowych i chronić prywatność Naszą i dzieci?
Przedstawię kilka ważnych zasad abyśmy, świadomie korzystali z dzisiejszych dobroci, które oferuje nam rzeczywistość i spróbowali chociaż kilka z nich zastosować w swoich domach:
Rodzicu:
- Towarzysz dziecku w poznawaniu Internetu (staraj się poznać internetowy świat Twojego dziecka, słuchaj co mówi, interesuj się i pytaj).
- Ustal z dzieckiem zasady korzystania z Internetu – spisz je i naklej w widocznym miejscu.
- Wspólnie poznajcie różne rodzaje zagrożeń w cyberprzestrzeni, np. hejt, fake news, cyberprzemoc itp. oraz metody ich unikania i sposoby radzenia sobie z ich konsekwencjami.
- Nie wstydź się – nie musisz być ekspertem, żeby właściwie troszczyć się o bezpieczeństwo dziecka w sieci.
- Pamiętaj, że z Internetem dzieci łączą się nie tylko przez komputer, ale coraz częściej przez smartfon.
- Bądź dumny ze swojego dziecka, kiedy zdobędzie nowe umiejętności i będzie się czuł sieciowym ekspertem w Waszym domu
. - Dbaj o bezpieczeństwo urządzeń i oprogramowania, stosuj programy antywirusowe.
- Dbaj o bezpieczeństwo sieci domowej: zmień fabryczne dane logowania do Routera.
- Wytłumacz dziecku, aby traktował e-mail jak swój dom. Nie podajesz adresu domowego wszystkim. Wytłumacz dziecku, żeby swój adres udostępniało tylko znajomym i żeby ich poinformowało, żeby nie udostępniali go dalej.
- Zapoznaj dziecko z zasadami bezpiecznego korzystania z Internetu: silne hasło (możesz poczytać o tym na naszym blogu https://www.comp-net.pl/2022/04/01/wiedza-o-haslach-w-pigulce/) Ustal je na początku z dzieckiem i – mimo, że wydaje się to banalne – zabroń dzielić się nim. To tak jak klucz do sejfu.
- Korzystaj z aplikacji kontroli rodzicielskiej – to blokada, dzięki której ograniczysz dostęp do stron zawierających nieodpowiednie treści, ograniczysz czas spędzony przed ekranem (ustawienia limitów), będziesz widział gry i aplikacje, z których korzysta Twoje dziecko.
- Powiedz dziecku, że monitorujesz, to co robi, ale wyjaśnij, że robisz to by je chronić, a nie karać. I nie karz za błędy, ale raczej tłumacz dlaczego to jest ważne.
- Kontroluj jakie urządzenia są podłączone do sieci domowej.
- Pamiętaj, że pozytywne strony Internetu przeważają nad jego negatywnymi stronami. Internet to doskonałe źródło wiedzy i rozrywki.
Dzieci:
- W Internecie posługuj się tylko Nickiem. Nie podawaj swojego imienia i nazwiska, adresu zamieszkania, numer telefonu i innych informacji o Tobie.
- Chroń swoją prywatność i informacje o sobie (dane osobowe) poprzez: ograniczanie upubliczniania danych, które udostępniasz, kontroluj ustawienia prywatności w portalach społecznościowych, pamiętaj, że za bezpłatne aplikacje płacisz informacjami o sobie, więc zastanów się dwa razy zanim klikniesz.
- Znalazłeś coś niepokojącego, porozmawiaj o tym z rodzicem.
- Stosuj zasadę ograniczonego zaufania, co oznacza, nie otwieraj podejrzanych załączników, nie klikaj w nietypowe linki. Część e-maili to mogą być treści szkodliwe. W myśl zasady: Nie wiesz co to jest? Nie klikaj.
- Gdy dostaniesz SMS-a z nieznanego Ci numeru pokaż go rodzicom.
- Zabezpiecz swój komputer, ustal hasło.
- Nikomu nie mów swojego hasła, chyba że rodzicom.
- Instaluj tylko potrzebne aplikacje.
- Nie otwieraj nieznanych maili.
- Wyloguj się. Zdarza się, że korzystasz z maila np. podczas zajęć z informatyki w szkole. Dobrze by było, żebyś po zajęciach wylogował/wylogowała się ze swojej skrzynki mailowej. Do tego punktu warto dorzucić zasadę: korzystaj z maila tylko na zaufanym sprzęcie. Nie loguj się byle gdzie.
- Nie wierz ślepo osobom poznanym w Internecie… w świecie wirtualnym każdy może się podszyć pod każdego.
- Dbaj o wizerunek online – Twój wizerunek to nie tylko zdjęcia, to także co myślisz – jakie jest Twoje zdanie (Twoje poglądy).
- To co wrzucasz do Internetu zostaje tam na zawsze.
- Szanuj innych w sieci.
- Korzystaj z umiarem z Internetu.
Na rynku dostępnych jest wiele różnych narzędzi technicznych, które pomagają chronić Twoje dzieci w Internecie. Różnią się one zakresem opcji, zaczynając od oprogramowania antywirusowego przez filtry antyspamowe, kończąc na kontroli rodzicielskiej. Musimy o tym pamiętać, że żadna z opcji nie wystarcza do tego, aby zapewnić Twojemu dziecku pełne bezpieczeństwo.
Musimy pamiętać, że najlepszą osobą, która zapewni podstawy bezpieczeństwa Twojego dziecka w Internecie, jesteś Ty sam.
Rodzicu! Nie bądź strażnikiem – bądź przewodnikiem 😊
Życzę Państwu i Sobie owocnych rozmów, które mogą pomóc zadbać o bezpieczeństwo Naszych dzieci w cyberprzestrzeni.
Postarajmy się, aby dzień dziecka był wartościowym czasem dla dzieci i Waszej relacji z Nimi.
Powodzenia 😊
Autor: Ewa Sobczyk, Kierownik Projektu w CompNet Sp. z o.o.