O co będą pytać i skąd mam wiedzieć, że rachmistrz nie podpytuje za dużo?

W poprzednich artykułach dowiedzieli się Państwo już sporo: podstawy dotyczące spisu powszechnego, czy można odmówić spisu i jak nie dać się oszukać fałszywemu rachmistrzowi. W tej część dowiedzą się Państwo o co rachmistrz będzie pytać i czy nasze dane będą bezpieczne.

Rachmistrzowie mają obowiązek zbierać dane według ściśle określonej metodyki i zgodnie z kluczem pytań. Służyć temu będzie dedykowana aplikacja z formularzem spisowym. 

O co konkretnie będą pytać, jakie informacje są gromadzone w ramach spisu wskazuje ustawa z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r., a konkretnie załącznik nr 1 do ustawy. Warto zajrzeć do tego dokumentu, aby mieć świadomość jakich informacji będę musiał udzielić, a o co nie powinien pytać rachmistrz. Z danych, o które rachmistrz może pytać są tam wymienione m.in. dane demograficzne – wiek, stan cywilny, dane ekonomiczne – status na rynku pracy, wykonywany zawód, wykształcenie. Pojawią się również pytania o informacje z kategorii danych szczególnych jak informacje o niepełnosprawnościach i wyznanie. Warto zwrócić uwagę nie tylko o co mogą pytać ale również jakie pytania nie powinny się pojawić. 

• Dla przykładu, mają pytać o wiek, ale nie o datę urodzenia. 
• Będą pytania dotyczące źródła dochodu, ale nie o konkretne kwoty osiąganych dochodów. 

W przypadku pytań wrażliwych w ramach spisów próbnych, była możliwość nieudzielenia odpowiedzi. Czy tak będzie teraz? Na tą chwile nie wiadomo. 

Skoro już muszę podać dane to czy chociaż są one odpowiednio chronione i co mi to gwarantuje. 

Jak już wskazałem wyżej, RODO dopuszcza przetwarzanie danych spisowych oraz daje uprawnienie administratorowi tych danych do ograniczenia praw osób, których dane dotyczą. RODO stawia jednak pewne warunki. Ograniczenie to jest możliwe z zastrzeżeniem zastosowania odpowiednich środków organizacyjnych i technicznych w celu zabezpieczenia danych i ochrony praw i wolności osób, których dane są przetwarzanie (czyli Ciebie). Jak zapewnia GUS, w procesie przetwarzania uczestniczą wyłącznie osoby upoważnione do tego z zachowaniem zasady wiedzy koniecznej. Dane osobowe od momentu ich zebrania objęte są tajemnicą statystyczną. Ma ona charakter absolutny, jest wieczysta, obejmuje wszystkie dane osobowe i nie przewiduje żadnych wyjątków dających możliwość jej uchylenia. Badania realizowane są z zachowaniem wysokich standardów bezpieczeństwa, w oparciu
o nowoczesne techniki teleinformatyczne. 

Wszystkie te zabezpieczenia są oczywiście niezbędne i bardzo ważne, niemniej jak wiemy z doświadczenia często to człowiek jest najsłabszym ogniwem i nawet najlepsze zabezpieczenia nie zastąpią zdrowego rozsądku i świadomości istniejących zagrożeń. Dlatego gorąco zachęcam każdego, aby zanim weźmie udział w spisie, zapoznał się z informacjami dostępnymi na stronach GUS oraz zweryfikował tożsamość osób, która podaje się za rachmistrza lub ankietera.

Mam nadzieję, że przedstawione informacje w tym cyklu podniosły Państwa świadomość, a tym samym spowodowały, że Państwa dane osobowe i dane osobowe Państwa bliskich będą bardziej bezpieczne. 

Zachęcamy do śledzenia informacji. A w razie pytań to kontaktu z nami.

Autor: Piotr Kropidłowski – Inspektor Ochrony Danych – Kierownik Projektu